Wiktor Szwed (1925–2020)

W wieku 95 lat zmarł jeden z najbardziej znanych poetów białoruskich w Polsce – Wiktor Szwed.

Był autorem kilkudziesięciu zbiorów poezji oraz współautorem podręczników do nauki języka białoruskiego. Zajmował się również przekładami.

Wiktor Szwed był laureatem Nagrody Marszałka Województwa Podlaskiego w dziedzinie twórczości artystycznej, upowszechniania i ochrony kultury.

Urodził się na Białostocczyźnie we wsi Morze. Był absolwentem Akademii Nauk Politycznych w Warszawie, dziennikarstwa i filologii białoruskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Debiutował w 1957 roku na łamach „Niwy”. Pisał w języku białoruskim. Ważne miejsce w dorobku poety zajmowała twórczość dla dzieci. W wierszach autor nawiązywał do tematyki miejsc ojczystych, przodków, rodzinnej wsi, zwyczajów wiejskich dzieci. Jego poezja dziecięca nie stroni od dowcipu, jest aforystyczna, odznacza się lakonicznością wypowiedzi i zaskakującą puentą. Ukazywała się w „Zorce”,  dodatku dla dzieci  w „Niwie”. Kolejne pokolenia dzieci uczą się wierszy Szweda na pamięć, recytują i wzorują się na nich w swoich próbach poetyckich.

Wiersze Wiktora Szweda mają znaczenie poznawcze, dokumentalne i kronikarskie. Poświadczają różnorodne przejawy życia białoruskiego w Polsce. Twórczość poety –  refleksyjna, liryczna a często dowcipna, wyrosła z głębokiej świadomości własnych korzeni i źródeł,  spotyka się z dużym zainteresowaniem tak w środowisku białoruskim jak i polskim.

Od 1977 był członkiem Warszawskiego Oddziału Związku Literatów Polskich a od 1988 r. Oddziału Białostockiego ZLP oraz Białoruskiego Stowarzyszenia  Literackiego „Białowieża”. 

Poeta zajmował się tez przekładami. W jego tłumaczeniu na język polski ukazały się m.in. książki: I. Szubitydze „Opowieści poleskie” (1973), A.Twardowski „Wiersze” (1985), a na język białoruski  tom poezji A.Szewełło „Supraskiej duszy śpiewanie” (2003) oraz setki wierszy polskich poetów.

Wiktor Szwed został odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi, „’zasłużony Białostocczyźnie” i „zasłużony działacz kultury”.  

W październiku 2017 roku Wiktor Szwed podczas uroczystej gali w Operze i Filharmonii Podlaskiej za całokształt dokonań twórczych otrzymał Nagrodę Marszałka Województwa Podlaskiego w dziedzinie twórczości artystycznej, upowszechniania i ochrony kultury za sezon 2016/2017.

W 2020 roku z okazji jubileuszu 95-lecia urodzin ukazało się wydanie drugiego tomu zbioru wspomnień Wiktora Szweda „ Z horada u Mora”, współfinansowane ze środków Województwa Podlaskiego.

źródło Wrota Podlasia